پیش بینی پیشرفت تحصیلی بر اساس فهرست شخصیتی کالیفرنیا و نمرات هوشبهر در دانش آموزان پیش دانشگاهی

بررسی در زمینه پیشرفت تحصیلی و عوامل موثر بر آن، همواره مورد توجه پژوهشگران حوزه های روانشناسی، علوم تربیتی و فعالان در حوزه های آموزشی بوده و هست. این میزان توجه و پژوهش های صورت گرفته در حوزه پیشرفت، خود گواهی است بر اهمیت موضوع. پژوهش حاضر؛ با استفاده از طرح پژوهشی همبستگی و با هدف پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در مقطع پیش دانشگاهی؛ بر اساس صفات شخصیتی بدست آمده از پرسشنامه شخصیتی کالیفرنیاcpi، و نمره هوشبهر بدست آمده از آزمون ماتریس های پیشرونده ریون؛ انجام شده است. در این میان، رواسازی و تعیین اعتبار پرسشنامه شخصیتی کالیفرنیا در جامعه آماری متبوع نیزneopi-r؛ از اهداف دیگر کار محسوب می شد. همچنین بررسی همگرایی بین این پرسشنامه و آزمون شخصیتی نئو، یکی دیگر از اهداف پژوهش بود. به منظور اجرای این پژوهش، از بین دانش آموزان دختر مقطع پیش دانشگاهی در شهر تهران، در سال تحصیلـی90 - 1389؛ به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، تعداد 400 نفر انتخاب شدند. برای تعیین اعتبار و میزان همبستگی هر ماده پرسشنامه کالیفرنیا با نمره کل، مقدار ضریب آلفای کرونباخ بدست آمده، برابر 83/0 بود؛ که اعتبار بالای این پرسشنامه را در این گروه نمونه مشخص می کرد. برای بررسی روایی سازه و تعیین عوامل اشباع کننده پرسشنامه، روش آماری تحلیل عاملی مورد استفاده قرار گرفت. مقدار شاخص کفایت نمونه برداری، 852/0 و معناداری آزمون کرویت بارتلت، در سطح معناداری 05/0> p، نشان داد که شرایط مناسب برای اجرای تحلیل عاملی وجود دارد. با استفاده از تحلیل مولفه های اصلی و چرخش اکو ماکس و با توجه به ماتریس عاملی، نمودار شیبدار و درصد واریانس تبین شده، تعداد 4 عامل اشباع کننده پرسشنامه استخراج شـدند. در نتیجه معنـاداری روایـی پرسشنامه کالیفرنیا نیز، تأیید شد. جهت بررسی رابطه خرده مقیاس های این پرسشنامه به همراه نمره هوشبهر، با معدل دانش آموزان و تعیین عوامل پیش بینی کننده پیشرفت آنها، روش آماری رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام، انجام شد و دو ویژگی شخصیتی کارآمدی ذهنی و پیشرفت از طریق عدم وابستگی؛ در کنار نمره هوشبهر، در پیشرفت، موثر شناخته شدند. ضریب همبستگی پیرسون، که برای تعیین روایی همگرای پرسشنامه کالیفرنیا و آزمون نئو؛ بدست آمد، همگرایی خوب این دو پرسشنامه را تأیید کرد.